مفهوم ولایت در لغت و اصطلاح

مفهوم ولایت در لغت و اصطلاح
«ولایت» واژه ای عربی است که از کلمۀ « ولی» به سکون لام به معنای قرب و نزدیکی آمده است.(۱) این قرب افزون بر قرب مادی، قرب معنوی را نیز شامل می شود.(۲)
این واژه در هیئت های مختلف( به فتح و کسر) در معانی حب و دوستی، نصرت و یاری، متابعت و پیروی، و نیز سرپرستی استعمال شده که وجه مشترک همه ی معانی همان قرب معنوی است.(۳)
طریحی در مجمع البحرین می گوید: ولایت با فتحه به معنای محبت، و با کسره به معنای تولیت و سلطنت است و والی کسی را گویند که زمام امور دیگری را به دست خود گیرد و عهده دار آن گردد.(۴)
مقصود از واژۀ «ولایت» در بحث ولایت فقیه، به معنای سرپرستی می باشد. جوهری در صحاح می گوید:« هر کس کار دیگری را بر عهده گیرد، ولی اوست.»(۵)
بنابراین هرگاه «ولی» در ارتباط با تدبیر امور اجتماعی مطرح شود، مراد همان ولایت، زعامت و رهبری است.
واژۀ ولایت در اصطلاح هم ردیف واژهایی مانند سرپرستی، زعامت و ریاست ذکر شده و مراد از آن، سرپرستی و ادارۀ امر دیگری را بر عهده داشتن است.
۱. المصباح المنیر فی غریب شرح الکبیر فیومی،ج ۲، ص ۶۷۲
۲. ولاء و ولایت ها، مطهری، ص۷
۳. ولایت فقیه، جوادی آملی، ص۱۲۲
۴. مجمع البحرین، طریحی، ج ۱، ص ۴۵۵
۵. صحاح اللغه، جوهری، ج ۶، ص ۲۵۲۸