منظور از نشانه های ظهور چیست؟

 

 

اعتقاد به آمدن مصلح کل در آخر الزمان, ریشه
در دل تاریخ دارد و مخصوص به اسلام و تشیّع نیست. کم وبیش, همه ادیان
الهی, صرف نظر از نوع جهان بینی و اختلافاتی که در ویژگیهای منجی موعود
دارند, نوید آمدن وی را داده اند و برای او, نشانه هایی یاد کرده اند.

کلّیت این مسأله, آن قد روشن است که آیینهای قدیمی: برهمائی, بودایی و…
انتظار ظهور منجی دارند ونشانه هایی را بر نزدیک بودن ظهور وی, در کتابهای
خویش بیان کرده اند. با این حال, هیچ کدام از آیینها و مسلکها, تصویر روشنی
از چگونگی قیام و آثار و نشانه های نزدیک شدن ظهور, ارائه نداده اند.۱

در اسلام, ظهور مصلح بزرگ, در آخرالزمان و در شرایطی که بشر در آتش ظلم و
فساد می سوزد, امری مسلّم و اعتقاد به آن, از ضروریات دین, به شمار می رود.

در اسلام, بویژه تشیع, برخلاف ادیان و مذاهب دیگر, از ظهور مهدی موعود(ع)
تفسیر روشنی ارائه شده و چگونگی قیام و رخدادهایی که به عنوان نشانه نزدیکی
ظهور رخ خواهد داد. به شرح بیان شده است.

اکنون این پرسشها مطرح است:

آیا برای پیدایش این انقلاب بزرگ, که همه جهان را فرا می گیرد, نشانه ای وجود دارد؟

مردم از کجا و چگونه مهدی موعود را بشناسند و بر چه اساس و با چه وسیله ای
مدعیان دروغین را از مهدی حقیقی بازشناسند؟ چه بسا افرادی به انگیزه های
مادی و دست یافتن به حکومت و قدرت, به دروغ به چنین ادعایی دست زنند,
چنانکه در طول دوره هزار و چند صدساله غیبت, بارها چنین مدعیانی پیدا شده
اند.

از این گذشته مردمی که بی صبرانه در انتظار ظهور قائم(عج) و نجات بشر از
ظلم و ستم, به سر می برند, وظیفه دارند خود را برای یاری آن حضرت, آماده
سازند, از کجا بفهمند که زمان موعود نزدیک شده و هنگام ظهور فرا رسیده است؟

آیا این انقلاب بزرگ, ناگهانی و بدون مقدمه خواهد بود, یا با حوادث و
جریانهایی, کم کم زمینه آن فراهم می گردد, برای آن که مسلمانان پاسخ روشنی
از این پرسشها داشته باشند و مهدی موعود را به درستی بشناسند, لازم بود:
خصوصیات وی, بستر زمانی ظهور, چگونگی قیام, مخالفان, یاران, رخدادهایی که
پیش و یا در آستانه ظهور رخ می دهد, میزان ارتباط آنها, موضع گیری مردم در
برابر آنها و… به درستی روشن گردد, تا مردم با بیداری و هوشیاری کامل,
منتظر قیام مهدی(ع) بمانند و یاران و دشمنان وی را به خوبی بشناسند و فریب
مدعیان دروغین را نخورند۲٫

براین اساس, ما در این نوشتار نگاهی داریم به نشانه های ظهور مهدی(ع) و
بررسی میزان اعتبار و چگونگی تحقق آنها, ولی پیش از آن, یادآوری چند نکته
را لازم می دانیم:

۱٫ منظور از نشانه های ظهور

آن دسته از رخدادها, که براساس پیش بینی معصومان(ع) پیش و یا در آستانه
ظهور حضرت مهدی(ع), پدید خواهند آمد, نشانه های ظهورند. تحقق هر یک از این
نشانه ها, نویدی از نزدیک تر شدن ظهور قائم(ع) است, به گونه ای که با تحقق
مجموعه رخدادهای پیشگویی شده و به دنبال آخرین نشانه ظهور, حضرت مهدی(ع)
قیام خواهد کرد.

پس پدیدار شدن یک و یا چند نشانه از مجموعه نشانه های ظهور, چیزی جز نزدیک
تر شدن زمان ظهور را نمی رساند.

البته بسیاری از حوادث و تحولاتی را که
امامان(ع) وقوع آنها را در دوران غیبت کبری پیش بینی کرده اند, یا شماری از
آنها را به عنوان نشانه ظهور معرفی کرده اند, به وقوع پیوسته اند.

مثلاً, در روایات, از اختلاف در میان امت اسلام۳,

انحراف بنی عباس و از هم
گسستن حکومت آنان۴,

جنگهای صلیبی۵,

فتح قسطنطنیه به دست مسلمانان۶,

درآمدن
پرچمهای سیاه از ناحیه خراسان۷,

خروج مغربی در مصر و تشکیل دولت فاطمیان۸,

وارد شدن ترکها در منطقه جزیره, واقع در بین النهرین و عراق امروزی۹,

وارد
شدن رومیان در منطقه رمله و شام۱۰, رها شدن کشورهای عرب از قید استعمار۱۱,

بالا آمدن آب دجله و سرازیر شدن آن به کوچه های کوفه۱۲,

بسته شدن پل بر روی
دجله, بین بغداد و کرخ۱۳,

اختلاف بین شرق و غرب و جنگ و خون ریزی فراوان۱۴
بین آنان و…۱۵

خبر داده شده که ظاهراً همه, یا بسیاری از آنها تا به کنون,
رخ داده اند. امّا باید توجه داشت که:

اوّلاً معلوم نیست که مراد از این حوادث, همان حوادثی باشد که در روایات آمده است.

ثانیاً, پیش بینی چنین اموری, به معنای آن نیست که اینها نشانه حتمی
ظهورند, بلکه همه و یا بسیاری از آنها, صرفاً, رخدادهایی هستند که
امامان(ع) از وقوع آنها در آینده خبر داده اند.

ثالثاً, بر فرض, در روایات از برخی از اینها به عنوان نشانه ظهور یاد شده باشد, از کجا معلوم که منظور ظهور حضرت مهدی(ع) باشد؟

 

 

پیش گوییهای معصومان(ع) در مورد رخدادهای دوران حکومتهای بنی امیّه و بنی
عباس و چگونگی فروپاشی آنها و حرکتهایی که علیه آنها شکل می گیرد و… گرچه,
گاه به عنوان نشانه های ظهور بیان شده, ولی الزاماً منظور از ظهور, ظهور
حضرت مهدی(ع) نیست, بلکه نشانه ظهور فرج و گشایش در کار شیعه و زندگی آنان
است, چنانکه تعبیر (قائم) در همه جا, به معنای قیام حضرت مهدی(ع) نیست,
بلکه در شرایط اختناق و دیکتاتوری خشن بنی امیه و بن عباس و چیرگی افرادی
که از سر عناد با اولاد پیامبر(ص), از هیچ شکنجه ای کوتاهی نمی کردند,
مجالی برای ائمه(ع) و شیعیان آنان نبود که به وظایف خویش, در جهت احیای
اسلام و مسلمانان اقدام کنند. در این شرایط, ایجاد رخنه و اختلاف بین آنان و
شکل گیری حرکتها علیه آنها و در نتیجه ضعف, یا فروپاشی آنان, به منزله
گشایشی بود که برای شیعیان پیش می آمد, تا برای مدتی, گرچه اندک آسوده شوند
و از فشارها و زندانها و تعقیبها در امان بمانند. امامان(ع) نیز, این فرصت
را می یافتند, تا به سازماندهی شیعیان و احیای فرهنگ و میراث اهل بیت
بپردازند.

یادآوری: در دوران سیاه حاکمیت بنی امیه و بنی عباس, دهها قیام و انقلاب
کوچک و بزرگ توسط شیعیان و طرفداران اهل بیت وبیشتر علویان, علیه آنان, به
وقوع پیوست که برخی از آنها, همچون قیام زید بن علی به گونه ای مورد تأیید
امامان(ع) واقع شد.

 

 

_________________________________________________________

پی نوشتها:

۱٫ (عهد عتیق), مزامیر مزمور , مزمور ۹۶; (عهد جدید),انجیل متی, باب۲۴٫

۲٫ (بحارالأنوار), محمد باقر مجلسی, ج۲۱۲/۵۲, مؤسسه الوفاء, بیروت; (بقیه اللّه), جمعی از نویسندگان ۱۶۹/, نشر آفاق.

۳٫ (کتاب الغیبه), محمدبن ابراهیم نعمانی ۲۵۱/, مکتبه الصدوق, تهران.

۴٫ (همان مدرک) ۲۵۵/.

۵٫ (سنن), ابو داود, سلیمان بن الأشعث السجستانی ج۱۰۹/۴ حدیث ۴۲۹۲, دار احیاء السنه النبویه, بیروت.

۶٫ (همان مدرک).

۷٫ (بحارالأنوار), ج۵۲/.

۸٫ (تاریخ الغیبه الکبری), سید محمد صدر, ج۴۷۲/۲, مکتبه الأمام امیرالمؤمنین(ع), اصفهان.

۹٫ (همان مدرک).

۱۰٫ (همان مدرک).

۱۱٫ (همان مدرک).

۱۲ . (همان مدرک)۴۷۴/.

۱۳٫ (همان مدرک).

۱۴٫ (همان مدرک)۴۵۹/.

۱۵٫ کتاب الغیبه) ۲۴۷/ ـ ۲۸۳