سر درس امامت ۵۹ (ولایت تکوینی در قرآن ۶)

گذشت که «آصف بن برخیا» به جهت بهره مندی از «علم الکتاب» دارای ولایت تکوینی بوده است. اینک در خصوص معنای علم الکتاب توضیح می دهیم.

در اینکه منظور از علم کتاب چیست؟ مفسران گفتگو بسیار کرده‏اند. ظاهر این است که منظور آگاهى او بر کتب آسمانى است، آگاهى عمیقى که به او امکان مى‏داد که دست به چنین کار عجیبی بزند، بسیارى از مفسران معتقدند، این مرد با ایمان از «اسم اعظم الهى» با خبر بود، که همه چیز در برابر آن خاضع مى‏گردد، و به انسان قدرت فوق العاده مى‏بخشد. باید توجه نمود که آگاهى بر اسم اعظم بر خلاف آنچه بسیارى تصور مى‏کنند مفهومش این نیست که انسان کلمه‏اى را بگوید و آن همه اثر عجیب و بزرگ داشته باشد، بلکه لازم است آن چنان از نظر بندگی تکامل یابد که خود مظهرى از آن اسم گردد، این تکامل معنوى و روحانى که پرتوى از آن اسم اعظم الهى است قدرت بر چنین خارق عاداتى را در انسان ایجاد مى‏کند. (ر.ک: تفسیر نمونه، ج‏۱۵، ص ۴۷۰ و المیزان، ج ۱۵، ص ۳۶۳)

به هر روی روشن است که این علم از سنخ علوم بشری و اکتسابی نبوده است بلکه علمی الهی و ملکوتی بوده است که به موجب بهره مندی از آن آصف توانسته است به این قدرت برسد. باید توجه نمود که بهرمندی او از این علم تمام و کمال نبوده بلکه اندکی از آن را به همراه داشته است زیرا آیه می فرماید: «علم من الکتاب» و «من» در آیه به معنای بعض است یعنی بعضی از علم کتاب الهی در نزد او بوده و عجب است در عظمت این علم که بهره مندی از اندک آن اینچنین می کند.