سر درس امامت ۷۹ (ولایت تکوینی امام در روایات ۹)

میراث روائی شیعه هم اصل ولایت تکوینی و هم حد ولایت تکوینی ائمه معصومین را بیان نموده است. آری در این روایات بالاترین حد ولایت تکوینی برای امامان شیعه به اثبات رسیده است، حدی که در آن امام «واسطه فیض الهی» دانسته می شود به گونه که تمام افعال الهی به وساطت او محقق می شوند و در صحنه هستی ظهور می یابند، به همین جهت است که در توصیف امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در دعای عدلیه آمده است: «بِبَقَائِهِ بَقِیَتِ الدُّنْیَا وَ بِیُمْنِهِ‏ رُزِقَ‏ الْوَرَى‏ وَ بِوُجُودِهِ ثَبَتَتِ الْأَرْضُ وَ السَّمَاء» یعنی «تنها به واسطه بقای او دنیا باقی مانده است و تنها به یمن وجود او جهانیان روزی داده می شوند و تنها به برکت وجود او آسمان و زمین ثابت باقی مانده است» (زاد المعاد، ص ۴۲۳)

دقیقا به همین جهت است که هیچ مخلوقی را نمی توان برابر با امام معصوم دانست هر چند به بالاترین مقامات انسانی برسد به همین روی در روایت مهمی می خوانیم که پیشوایان معصوم فرموده اند: «لَا یُقَاسُ‏ بِنَا أَحَد»؛ آری هیچ مخلوقی با ایشان قابل مقایسه نیست چرا که آن حقایق مقدس در حقیقت به اذن و اراده الهی در تمام افعال خداوند متعال وساطت دارند و سرنوشت تمام حوادث دور و نزدیک و کوچک و بزرگ عالم وجود به وجود آنها گره خورده است.

حال شاید بهتر بتوان معنای حدیث شریف امیر المومنین علیه السلام را متوجه شد که می فرماید: «لَا تَتَجَاوَزُوا بِنَا الْعُبُودِیَّهَ ثُمَّ قُولُوا فِینَا مَا شِئْتُم؛ درباره ما اهل بیت به مقام عبودیت تجاوز نکنید (و ما را موجودات مستقل شایسته عبادت ندانید) سپس هر آنچه می خواهید در مورد ما بگویید.» (الاحتجاح، ج ۲، ص ۴۳۸) و این یعنی همان حد گسترده ولایت تکوینی که تنها برای ایشان محقق است.

به هر روی در درس آینده در خصوص رابطه این حد گسترده از ولایت تکوینی و غلو در حق اهل بیت سخن خواهیم گفت.