ده پیام از ماه رمضان (۲)
ششم: ماه رمضان بهار قرآن است. برنامه ریزی و تلاش برای تلاوت، تدبّر، آموزش، تفسیر، حفظ قرآن و گسترش جلسات قرآنی توسّط مسئولان فرهنگی و رسانههای کشور و مبلّغان و روحانیون گرامی، از بهترین اقدامات فرهنگی محسوب میشود. معرفی تفاسیر، ترجمههای معتبر، کتابهای علوم قرآنی، [Dها و سایتهای قرآنی به نسل جوان، از اقدامات خوبی است که مبلغان دین میتوانند، انجام دهند.
هفتم: درمان بیماریها همیشه با خوردن و آشامیدن و تزریق دارو و مصرف قرص و کپسول نیست. روزه در فرهنگ اسلامی یک اقدام عبادی، معنوی است که علاوه بر آثار عبادی و اجتماعی، آثار طبّی، بهداشتی و درمانی فراوان دارد.
در برخی از احادیث پیامبر اعظم و اهل بیت علیهم السلام به این نقش روزه تصریح شده است:
قال رسول اللَّه صلی الله علیه وآله: «صُومُوا تَصِحُّوا؛(۹) روزه بگیرید تا سالم شوید.»
قال علی علیه السلام: «اَلصِّیامُ اَحَدُ الصِّحَّتَیْنِ؛(۱۰) روزه داری یکی از دو نوع سلامتی است.»
هشتم: خودسازی و عبادات مراحلی دارد و میدان تکامل برای همه همچنان باز است. در زمینه ماه رمضان و روزه داری هم هر کس میتواند به درجات عالی تری از خودسازی و تعالی معنوی دست یابد. در حدیث از امام علی علیه السلام میخوانیم:
«صَوْمُ الْقَلْبِ خَیْرٌ مِنْ صِیام اللِّسانِ وَ صِیامُ اللِّسانِ خَیْرٌ مِنْ صِیامِ الْبَطْنِ؛(۱۱) روزه دل بهتر از روزه زبان است، و روزه زبان از روزه شکم برتر است.»
کنترل دهان، کنترل زبان و کنترل قلب، مراحل مختلف تکامل روزه داران است و هر کس در یکی از این سه جایگاه قرار میگیرد.
همان بزرگوار فرموده است: «روزه نفس از لذات دنیوی، برترین روزه هاست.»(۱۲)
آری برای دست یابی به لذایذ جاودانه باید از برخی لذایذ دنیوی روزه گرفت.
نهم: روزه و جهاد با هم قرابت و خویشاوندی دارد. هر دو تلاش در راه خداست. هر دو به قصد قربت انجام میشود، هر دو نشان قوت اراده انسان است، هر دو در راه حاکمیت خدا بر زندگی انسانها شکل میگیرد، در هر دو تمایلات و غرائز حیوانی کنترل میشود، هر دو به انگیزهای مقدس انجام میشود، هر دو به صبوری و استقامت نیاز دارد، و هر دو پشتوانه استقلال ملّتها است.
هر دو با یاد خدا و دعا و نیایش همراه است، هر دو عامل سلامتی است، و هر دو نوعی خودسازی و یاری دیگران است.
از رسول گرامی صلی الله علیه وآله نقل شده است که فرموده اند: «اَلصَّوْمُ فِی الْحَرِّ جَهادٌ؛(۱۳) روزه در گرما نوعی جهاد است.»
دهم: انسان موجود دو بعدی است، روح است و جسم. قلب است و قالب.
آمیزهای از مادیت و معنویت است، هم به غذای مادی نیاز دارد و هم به غذای معنوی. انواع غذا، میزان و زمان آن در سلامت و سعادت انسان نقشی بنیادی دارد.
غذای جسم همیشه باید از نظر کمیت، کیفیت، پاکی و حلال بودن مناسب باشد و غذای روح نیز باید به میزان کافی و پاک و سالم و مفید در اختیار انسان قرار گیرد.
قرآن سفره روح انسانهاست که در ماه پربرکت رمضان گسترده شده است. پاک ترین، سالم ترین و مفیدترین سفره، سفره خداست. «اِنَّ هذَا الْقَرْآنَ مَأْدَبَهُ اللَّهِ»(۱۴)؛ سفرهای که در شب قدر بر بشریت نازل شده است. و میزبان این سفره حجت خداوند ولی عصر و خلیفه خدا در زمین است.
محدث بزرگوار شیخ عباس قمی فرموده است: از وظایف هر شب ماه رمضان این است که انسان دعاهای مأثور و اعمال نیکو و صالح را با یاد و نام کسی آغاز کند و پایان بخشد که معتقد است او نائب خداوند (جل جلاله) در میان عباد و بلاد است و برای او آن گونه که شایسته اوست، دعا کند و پس از تمجید خدای متعال و درود بر پیامبر و آل آن بزرگوارصلی الله علیه وآله، دعای اللّهمّ کن لولیّک…. را بخواند، و علماء آن را در اعمال شب بیست و سوم رمضان ذکر کردهاند.(۱۵)
۱۰) غرر الحکم: ص ۱۷۶، ح ۳۳۵۷٫
۱۱) نهج البلاغه، حکمت ۵۸۹۰٫
۱۲) میزان الحکمه، ج ۲، ص ۱۶۸۷، ح ۱۰۹۵۰٫
۱۳) همان، ص ۱۶۸۸، ح ۱۰۹۶۱٫
۱۴) وسائل الشیعه، ج ۶، ص ۱۶۸، ح ۷۶۴۸٫
۱۵) سفینه البحار، ج ۵، ص ۲۲۷٫