علم حضرت فاطمه زهرا علیها السلام
رسول الله صلی الله علیه و آله فرمودند: «ان الله جعل علیا و زوجته وابناءه حجج علی خلقه وهم ابواب العلم فی امتی من اهتدی بهم هدی الی صراط مستقیم؛ (۱)
خداوند متعال علی، همسر و فرزندانش را حجت بر مخلوقاتش قرار داده و آنان درهای علم در میان امت من هستند. هر کس به وسیله آنان هدایت جوید؛ به راه راست هدایت یافته است.»
در این حدیث، فاطمه زهرا علیها السلام مانند امیرالمؤمنین (علیه السلام) و سایر حضرات معصومین باب علم و عامل هدایت مردم شمرده شده است.
در حدیث دیگری از امام صادق (علیه السلام) چنین رسیده است:
«ان فاطمه علیها السلام مکثت بعد رسول الله صلی الله علیه و آله خمسه وسبعین یوما، وکان دخلها حزن شدید علی ابیها وکان یاتیها جبرئیل فیحسن عزاءها علی ابیها ویطیب نفسها ویخبرها عن ابیها ومکانه ویخبرها بما یکون بعدها فی ذریتها وکان علی یکتب ذلک؛ (۲)
فاطمه علیها السلام پس از رحلت رسول خدا، هفتاد و پنج روز زندگی کرد و [در این ایام] بسیار محزون بود. در طول این مدت جبرئیل به حضورش میرسید، او را در عزای پدر تسلیت میگفت و دلش را از غصهها پاک میساخت و او را از پدرش و جایگاه عظیم او آگاه میکرد، حتی اخبار آینده را در مورد فرزندانش به اطلاع او میرساند و امیرالمؤمنین (علیه السلام) آنها را مینوشت.»
چنانچه از این حدیث بر میآید؛ حضرت فاطمه علیها السلام با جبرئیل ارتباط مستقیم و مداوم داشت و اخباری از دنیا و آینده و عالم برزخ را از او دریافت میکرد. بدین وسیله میزان علم، اطلاع و آگاهیش، محدود به زمان و مکان خود نبوده است؛ بلکه علم او بسیار گسترده بود و از علم الهی سرچشمه میگرفت.
فاطمه زهرا علیها السلام بر اموری اشراف داشتند که نزد دیگران پوشیده و پنهان بود. از جمله این موارد؛ علم حضرت به زمان مرگ خویش بود! چنانچه در روایتی اسماء بنت عمیس – همسر جعفر طیار – چنین میگوید:
«حضرت زهرا علیها السلام هنگام وفات به من فرمودند: هنگام وفات پیامبر صلی الله علیه و آله، جبرئیل مقداری کافور بهشتی برای رسول خدا صلی الله علیه و آله آورد. پیامبر آن را سه قسم کرد؛ یک قسم آن را برای خود برداشت؛ قسم دیگر را برای علی (علیه السلام) و قسم آخر را برای من گذاشت.ای اسماء! آن مقدار کافور را بیاور و کنار سرم بگذار، اندکی صبر کن و در انتظار من باش، پس مرا صدا بزن، اگر جوابت را ندادم؛ بدان که به پدرم رسول خدا صلی الله علیه و آله ملحق شده ام.
اسماء میگوید: اندکی صبر کردم و آنگاه فاطمه علیها السلام را صدا زدم، جوابی نشنیدم، دانستم که فاطمه علیها السلام به ملکوت اعلی پیوسته است. (۳) .»
همچنین سلمیام بنی رافع نقل میکند: «در واپسین لحظههای عمر حضرت زهرا علیها السلام که من در محضر آن بزرگوار بودم، ایشان از من آبی برای غسل و شستشوی بدنش خواست. آب را آماده کردم، سپس فرمود: لباسهای نو را نیز بیاور. چنین کردم. آن بزرگوار پس از غسل، آن لباسها را بر تن کرد و در بستر رو به قبله خوابید. آنگاه خطاب به من فرمود:ای سلمی! من در همین لحظه قبض روح میشوم و به سوی پروردگارم خواهم رفت، بعد از مرگ من هیچ کس لباس مرا از تن برنگیرد. (۴) .»
پی نوشتها:
۱) عوالم العلوم، شیخ عبدالله بحرانی اصفهانی، ج ۱۱، ص ۷۸، انتشارات انصاریان، ص ۱۴۱۱٫
۲) اصول کافی، محمد بن یعقوب کلینی، ج ۱، ص ۴۵۸، انتشارات عمید تهران.
۳) محمد دشتی، نهج الحیاه فرهنگ سخنان فاطمه علیها السلام، چ ششم، قم، مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین علیه السلام ۱۳۷۳، ص ۲۳۶٫
۴) همان، ص ۲۲۸٫