ولایت در قرآن

ولایت در قرآن
در قرآن واژۀ « ولی» و مشتقات آن ۲۳۳ بار استعمال شده. ولایت در قرآن به نحوه ای نزدیکی بدون فاصله بین دو شی که نوعی حق تصرف و ملکیت در تدبیر غیر را به همراه دارد اطلاق شده است.(۱)
حیثیت قرب و اولویت می تواند از حیث مودت و محبت و جاذبه ی روحی باشد که در این صورت « ولایت محبت» شکل می گیرد و یا از حیث نصرت باشد که« ولایت نصرت» و یا از حیث تدبیر و تصرف در غیر باشد که« ولایت تدبیری» شکل می یابد.
در کلی ترین تقسیم، ولایت در قرآن به دو قسم ایجابی و سلبی تقسیم شده. مراد از ولایت ایجابی یعنی ولایتی که از نظر قرآن کریم پذیرفته شده مثل ولایت الهی و ولایت بشری .
مراد از ولایت سلبی در قرآن یعنی ولایتی که مورد قبول قرآن نیست. مثل ولایت ظالمان(۲) و کافران(۳) و شیاطین.(۴)
قرآن کریم ولایت را هم به خداوند و هم غیر خداوند اسناد می دهد و لکن ولایت به معنای واقعی کلمه منحصر در خداوند می باشد و ولایت بشری در طول ولایت الهی می باشد.
قرآن کریم در راستای ولایت مطلقۀ الهی، سه نوع ولایت بشری را هم ذکر می کند. ولایت خاص پیامبر(ص) و مومنی که در حال رکوع انفاق می کند.(۵) ولایت عامه مردان و زنان مؤمن (۶) و ولایت اصناف خاص فقهی مانند ولی دم و ولی ارث.
۱.ولایت فقیه، علی کربلایی پازوکی، ص۲۴
۲شوری، آیۀ ۸
۳.محمد، آیۀ ۱۱
۴.اعراف، آیۀ ۲۷
۵.مائده، آیۀ ۵۵
۶.توبه، آیۀ ۷۱