سر درس امامت ۸۲ (ولایت تکوینی امام در روایات ۱۲)
در دعائی که حضرت صاحب الامر عجل الله تعالی فرجه الشریف به یکی از نواب اربعه برای خواندن در ایام ماه رجب تعلیم دادند آمده است: «بارالها امامان معصوم را معدن های کلمات خود و ارکان توحید و نشانه ها و مقامات خویش قرار داده ای … و فرقی بین مقامات تو و ایشان نیست مگر اینکه آنها بندگان و مخلوقات تو هستند» (اقبال الاعمال، ج ۲، ص ۶۴۶) در این عبارت (لَا فَرْقَ بَیْنَکَ وَ بَیْنَهَا إِلَّا أَنَّهُمْ عِبَادُکَ وَ خَلْقُک) هر گونه تفاوتی بین امام و مقامات الهی نفی شده است غیر اینکه آنها بنده اند و مخلوق. روشن است که منظور از مقامات الهی همان خداوند متعال است و الا لازم است بنابر استثنای صورت گرفته مقامات الهی خدای دومی باشد! بنابراین در این عبارت بیان شده است که تنها تفاوت امام و خدا در بندگی و مخلوق بودن است. به نظر می رسد این معنا چیزی جز همان «ولایت گسترده امام» نیست و در حقیقت این تعبیر نیز تائید دیگری بر همان مدعا است.
اینک سوال این است: آیا چنین اعتقادی شرک محسوب نمی شود؟ آیا پذیرش مقام ولایت تکوینی گسترده برای امام به گونه ای اعتقاد به خدائی امام و در نتیجه نوعی شرک نیست؟ پاسخ منفی است و اگر در همین عبارت دقت شود چنین اشکالی مطرح نمی شود زیرا در این عبارت برای امام مقام «بندگی» و «مخلوقیت» ثابت شده است و این یعنی بریدن از تمام مراتب شرک؛ آری اگر کسی از ایشان این دو مقام را سلب کند و در حقیقت به نوعی معتقد به خدائی آنها شود دچار غلو و شرک شده است.
به عبارت دیگر پذیرش ولایت حد اکثری امام در کنار پذیرش بندگی و مخلوق بودن او هم موجب برون رفت از غلو است و هم موجب گریز از شرک و در عین حال شناخت واقعی و حقیقی نسبت به امام است که به واسطه آن می توان از گرداب «مرگ در جاهلیت» نجات یافت. امید است به بهانه غلو و شرک – که هیچ مناسبتی با این مقام امام ندارد – از شناخت این جایگاه امام محروم نمانیم.