برقراری عدالت به دست مردم از اهداف حکومت اسلامی

از سیره نبوی و علوی در باب حکومت‌داری چنین برمی‌آید که حکومت در اسلام علاوه بر اهداف مشترکی که در جوامع انسانی برای حکومت وجود دارد (مانند برقراری نظم و امنیت، تأمین نیازهای مادی و جسمی و آزادی‌های اجتماعی و سیاسی ) اهداف متعالی دیگری دارد که یکی از این اهداف متعالی برقراری عدالت به دست مردم است.

برقراری عدالت به دست مردم، از مهم‌ترین اهداف ارسال پیامبران خوانده شده است. ^(۱)
امیرمؤمنان هدف اصلی خود را از پذیرش مسئولیت، ستاندن حقوق ضعیفان و ستمدیدگان از اقویا و ستم‌پیشگان ذکر کرده است ^(۲)وی حاضر نشد برای قانع کردن زیاده‌طلبان از اجرای عدالت چشم بپوشد، هر چند حکومتش با آشوب و جنگ‌افروزی روبه‌رو شود.
به نظر او، بیت‌المال باید به تساوی میان مسلمانان تقسیم شود . ^(۳)؛ حتی عدالت بر بخشش برتری دارد، زیرا عدالت نه صرفآ ارزشی فردی، بلکه ارزشی اجتماعی است . ^(۴)
البته اجرای احکام الهی در ابعاد گوناگون خود مقدمه اجرای عدالت است و تلقی اسلام از برقرار شدن عدالت، نیل مردم تحت مدیریت یک حکومت (شهروندان) به حقوق خود در پرتو مقررات اسلامی است. ^(۵)
از همین منظر، پاسخ صریح امیرالمؤمنین (علیه السلام) در شورای گزینش خلیفه سوم قابل تبیین است.
آن حضرت هنگام پیشنهاد خلافت تأکید کرد که خلافت را با این شرط می‌پذیرد که فقط کتاب خدا و سنّت پیامبر را مبنای اقدام قرار دهد ^(۶) زیرا تحقق عدالت فقط با التزام به دین حق امکان‌پذیر است.
با توجه به سنگینیِ مسئولیت حکومتداری در اسلام، شرایط سختی برای زمامدار اسلامی و کارگزاران او مقرر شده است.

پ ن:
۱)سوره حدید آیه۲۵/سوره ص آیه۲۶ /سوره شوری آیه ۱۵
۲)نهج‌البلاغه، خطبه ۳، چاپ صبحی صالح، قاهره ۱۴۱۱/۱۹۹۱
۳)هج‌البلاغه، خطبه ۱۲۶، چاپ صبحی صالح، قاهره ۱۴۱۱/۱۹۹۱.
۴)نهج‌البلاغه، حکمت ۴۳۷، چاپ صبحی صالح، قاهره ۱۴۱۱/۱۹۹۱.
۵)امام خمینی، کتاب‌البیع، ج۲، ص۶۳۳، (تهران) ۱۳۷۹ش
۶)تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۶۲./تاریخ طبری ج۴ ص۲۳۸.