«گسترش علوم»تکامل اخلاق در عصر ظهور۶۴
«گسترش علوم»تکامل اخلاق در عصر ظهور۶۴
دانش های بشری پیشرفت چشمگیری در تاریخ خود ثبت کرده اند. سیر پرشتاب حرکت این دانش ها به میزانی است که حتی پیش بینی در خصوص آنها امری بعید شمره می شود. برای مثلا هیچ کس نمی داند دانش تجربی خاصی مثل «شیمی» ده سال دیگر در چه نقطه ای ایستاده و چه کشفیاتی جدیدی را به ارمغان خواهد آورد.
صرف نظر از علوم تجربی علوم انسانی و علوم الهیاتی نیز پیشرفت های قابل توجهی داشته اند و برای نمونه جایگاه و گستردگی علومی مثل تفسیر و کلام و فقه و … با جایگاه آنها در چندین قرن پیش قابل مقایسه نیست.
در زمانه ظهور دانشهای بشری سیر برق آسائی پیدا کرده و به یکباره چندین برابر می شوند. امام صادق (ع) مىفرماید: «دانش بیست و هفت حرف (شعبه و شاخه) است و مجموع آنچه پیامبران آوردهاند دو حرف است و مردم تا آن روز بیش از آن دو حرف را نمىدانند و چون قائم قیام کند بیست و پنج حرف بقیه را برون آورده و در میان مردم منتشر مىسازد و بدینسان مجموع بیست و هفت جزء دانش را نشر مىدهد»[۱]هر چند این روایت ناظر به علومی است که پیامبران آورده اند اما نمی توان آن را شامل «علوم تجربی» محسوب نکرد زیرا خود پیامبران نیز آورده هائی در علوم تجربی داشته اند. در بخش بعد این نکته بیشتر تشریح می شود.
[۱] بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۶.