امام زمان(عج)، روح حـــج

حج بدون «ولایت » ، طواف بدون «امامت » ، حضور در عرفات بدون «معرفت » ، قربانی در منی بدون فداکاری در راه «ولی زمان » ، رمی جمره بدون دور کردن صفات رذیله ی مخالف با راه «امام زمان » ، سعی بین صفا و مروه، بدون سعی در صراط صفا و مروت و بی کوشش در شناخت بهتر و اطاعت امام، بی حاصل است و سودی ندارد . ساده ترین عمل در حرم امن الهی، نظر به کعبه است، که ثواب نیز دارد، (۱) لکن بر اساس این که کلمه ی توحید، به شرط ولایت، حصن امن و دژ نجات است، (۲) نگاه هماهنگ با ولایت و عارفانه به کعبه نیز مایه ی بخشش گناه و پایه ی نیل به مقامات است.

امام صادق (علیه السلام) می فرماید:

من نظر الی الکعبه بمعرفه فعرف من حقنا و حرمتنا مثل الذی عرف من حقها و حرمتها غفرالله ذنوبه و کفاه هم الدنیا والآخره (۳) ; هر کس با معرفت و شناخت به کعبه بنگرد و حق و حرمت ما را مثل همان که از حق و حرمت کعبه می شناسد، بشناسد، خداوند، گناهان اش را می آمرزد و او را از اندوه دنیا و آخرت کفایت می کند.

به عبارت دیگر، کعبه و حرمت اش، زمزم و شرافت اش، صفا و مروه و صفایش، قربان گاه و تقوای قربانی اش، رمی جمرات و طرد شیطان اش، عرفات و نیایش خالصانه اش، سرزمین حرم با همه ی برکات اش، در پرتو ولایت و امامت رسول خدا و اهل بیت (علیهم السلام)است . اگر کعبه به همه ی شرافت ها مزین است، روح عمل و مناسک آن، ولایت و امامت و شناخت امام و خضوع در برابر او است. (۴)

یکی دیگر از جلوه های پیوند کعبه و حج با ولایت، ظهور آن حضرت (عج) در کنار خانه ی خدا است . در برخی از روایات، «یوم الحج الاکبر» در آیه ی شریف «واذان من الله و رسوله الی الناس یوم الحج الاکبر (۵) » تاویل به روز ظهور شده است.(۶)

امام صادق (:علیه السلام:) می فرماید:
چون مهدی ظهور کند، به مسجد الحرام رود . رو به کعبه و شت به مقام ابراهیم بایستد و دو رکعت نمازگزارد . آن گاه صلا دهد: «ای مردمان! من ام یادگار آدم، یادگار ابراهیم، یادگار اسماعیل، یادگار محمد .»۷

در روایت دیگری، امام محمد باقر (:علیه السلام:) می فرماید:

قائم، در آن روز، در مکه است و در خانه ی کعبه به مردم می گوید: «آن کس که از آدم سخن گوید، من وارث آدم هستم، و آن کس که از نوح سخن گوید، من وارث نوح هستم، و آن کس که از ابراهیم سخن گوید من وارث ابراهیم هستم، و آن کس که از محمد سخن گوید، من وارث محمدم .»(۸)

سپس یاران اش را فرا می خواند و آنان مانند پروانه، گرد شمع وجودش جمع می شوند .

امام صادق (:علیه السلام:) در این خصوص می فرماید:

در میان رکن و مقام می ایستد . آن گاه بانگ بر می آورد: «ای فرماندهان من! ای نزدیکان من! ای کسانی که خداوند پیش از ظهور من، آنان را برای یاری من در روی زمین ذخیره کرده است! به سوی من بشتابید و به فرمان من گردن نهید . . .»(۹)

در این لحظه، آنان، بانگ امام را می شنوند و به سوی او می شتابند .
آن گاه نوبت بیعت فرا می رسد (۱۰) و حجر الاسود شاهد این ماجرا است و شهادت می دهد .

امام صادق (:علیه السلام:) در این رابطه می فرماید:

حجرالاسود، تکیه گاه و دلیل و حجت برای حضرت مهدی (عج) است . به هنگام بیعت مردم با حضرت، شاهد بر وفای به عهد و میثاقی است که خداوند از بندگان در عالم ذر گرفته است. (۱۱)

از «مکان ظهور» ، «سخنان حضرت به هنگام ظهور» ، «جمع شدن یاران » ، «شهادت حجر الاسود» ، . . . پیوند عمیق حج و ولایت رخ می گشاید، اما سوال مهم این است که «به راستی چرا کعبه؟» .

امام صادق (علیه السلام) در این باره می فرمایند: «ولایزال الدین قائما ماقامت الکعبه (۱۲) ; تا زمانی که کعبه پا بر جا است، دین اسلام نیز پا بر جا است .» . مولود کعبه و شهید محراب، امام علی (علیه السلام) از این کانون نور، «علم و پرچم اسلام » یاد می نماید (۱۳) که بر فراز ستیغ سراسر عظمت و افتخار تاریخ اسلام تعبیه و نصب گردیده است . این پرچم سرافراز و همیشه پیروز «بیت الله » ، همواره نشانه ی «حاکمیت الله » خواهد ماند که هم قبله ی مقبلان عالم است و هم مقصد سالکان پای در راه و مطاف زائران دل آگاه .

از این رو، امام زمان قائم آل محمد (علیهم السلام) نیز در آغاز قیام جهانی خود، بر محور قیام و قوام جوامع انسانی، تکیه می فرماید و تمام جهان را از عدل و داد پر می کند.

………

۱) النظر الی الکعبه العباده; (وسائل الشیعه، ج ۹، ص ۳۶۴).

۲) بحارالانوار، ج ۳، ص ۷; صهبای حج، آیه الله جوادی آملی، ص ۲۴۰ – ۲۴۱ .

۳) وسائل الشیعه، ج ۹، ص ۳۶۴ .

۴) صهبای حج، ص ۲۴۱ .

۵) توبه: ۳ .

۶) تفسیر عیاشی، ج ۲، ص ۷۶، ح ۱۵ .

۷) بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۵۹ .

۸) همان، ج ۵۲، ص ۳۰۵ . در روایت دیگری امام صادق (:علیه السلام:) می فرماید: «اذا اذن الله عزوجل للقائم فی الخروج صعد المنبر و دعا الناس الی نفسه وناشد هم بالله ودعاهم الی حقه . . .» .(بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۷).

۹) بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۳ ; الغیبه، طوسی، ص ۲۸۴; (به نقل از روزگار رهایی، ج ۱، ص ۴۲۵).

۱۰) امام باقر (:علیه السلام:) می فرماید: (کانی بالقائم . . . بین الرکن والمقام بین یدیه جبرئیل (:علیه السلام:) ینادی البیعه لله » . بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۰ .

۱۱) کافی، ج ۴، ص ۱۸۵ .

۱۲) وسائل الشیعه، ج ۸، ص ۱۴ .

۱۳) نهج البلاغه، خ ۱، ص ۴۵: «. . . جعله سبحانه و تعالی للاسلام علما وللعائذین حرما . . .» .