سر درس امامت ۷۰ (ولایت تکوینی از منظر عقل ۴)
در درسهای گذشته «امکان عقلی» ولایت تکوینی را تشریح نمودیم؛ اینک در صدد آن هستیم که سوال دیگری را از منظر عقل تحلیل و بررسی نمائیم.
با پذیرش امکان اصل ولایت تکوینی اینک نوبت به «حد ولایت تکوینی» می رسد؛ اینک باید پرسید: از نظر عقل بنده خدا تا چه میزان می تواند به اذن الهی تاثیر گذار باشد؟ آیا تاثیر گذاری صاحبان ولایت تکوینی حد و مرزی نیز دارد یا نه؟ آیا وسعت ولایت تکوینی به نقطه خاصی که عقلا تجاوز از آن ممکن نیست ختم می شود یا نه؟
با دقت در این سوالها می توان پاسخ آنها را دریافت. آری ولایت تکوینی دارای حد و مرز است و حد و مرز آن در تعریف ولایت تکوینی بیان شد. توضیح اینکه در تعریف آن گذاشت «تاثیر گذاری خارق العاده برخی بندگان شایسته الهی در نظام هستی به اذن الهی» مرز ولایت تکوینی همان «اذن الهی» است یعنی تا بدان جا که خداوند متعال به مخلوقی اذن تاثیر گذاری بدهد این تاثیر گذاری هیچ منع عقلی ندارد و لو اینکه در نگاه ما بسیار شگرف و عجیب باشد و دقیقا از آنجا که تاثیر گذاری بدون اذن الهی و مستقل از او فرض شود آن تاثیر گذاری عقلا ناممکن است و لو تاثیری بسیار ناچیز- نظیر حرکت یک دانه ارزن یا کمتر از آن – باشد.
بنابراین اگر برای مخلوقی از مخلوقات خدا بالاترین حد تاثیر گذاری را – نظیر تدبیر تمام مخلوقات الهی – تصویر نمائیم مادامی که این تاثیر گذاری به اذن خداست هیچ منع عقلی را در پی ندارد. آری اگر کوچکترین اثری را برای مخلوق خدا بدون اذن الهی و به تعبیر قرآن «من دون الله» تصور نمائیم دچار محذور عقلی خواهیم شد.