سر درس امامت ۶۶ (ولایت تکوینی امام در قرآن ۷)

در دو درس پیشین گذشت که بر اساس روایات شیعه و سنی بین «عبادت خالصانه الهی» و «بهره مندی از ولایت تکوینی» رابطه مستقیم است و به همان میزان که بنده ای در عبادت حقیقی خدا سیر نماید و به خلوص برسد به اذن خدای متعال کار خدائی از او سر می زند. دقیقا به همین روی است که امیر المومنین علیه السلام فرمود: «منم علم خدا و منم قلب پرگنجایش خدا؛ و منم زبان گویای خدا؛ و منم چشم نظاره گر خدا؛ و منم همسایه ی خدا؛ و منم دست خدا.» (بحار الأنوار ،ج‏۲۴، ص ۲۰۰) جالب است که در منابع اهل سنت خلیفه دوم نیز این امر را بیان می کند زیرا هنگامی که برخی که به واسطه انجام گناهی توسط امیرالمومنین علیه السلام تعزیر شده بودند به او شکایت کردند گفت: «قد رای عین الله و ضرب ید الله؛ همانا چشم خدا دید و دست خدا زد.» (کنز العمال، ج ۵، ص ۴۶۲)

حال لازم است به قرآن کریم بازگردیم؛ خدای متعال در آیه ۷۳ سوره مبارکه انبیاء یکی از ویژگی های امام را «عبادت» شمرده می فرماید: «وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّهً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا … وَ کانُوا لَنا عابِدینَ» در درسهای ۲۴ تا ۲۷ از این ویژگی سخن گفتیم و مطالب مهمی را در خصوص آن مطرح نمودیم. اینک در این درس پس از بیان مقدمات پیشین، از این ویژگی برای اثبات «ولایت تکوینی» بهره می بریم.

مساله کاملا روشن است زیرا اولا طبق آیه انبیاء برترین مقامات عبادت برای امامان معصوم علیهم السلام است و ایشان از ازل دارای این صفت شایسته بوده اند و ثانیا بر اساس روایات متعدد بین عبادت خالصانه الهی و بهره مندی از ولایت تکوینی رابطه مستقیم است بنابراین امام همانطور که برترین مقام را در بین «عبادت کنندگان» واجد است بالاترین درجه را در بین «صاحبان ولایت تکوینی» نیز داراست.

بر اساس مباحث پیشین از چهار طریق ریشه ولایت تکوینی در امام را از منظر قرآن کریم تشریح نمودیم.