سر درس امامت ۵۳ (تعریف ولایت تکوینی)

مقصود از ولایت تکوینى این است که فردى بر اثر پیمودن راه‏ بندگى آن چنان کمال و قرب معنوى پیدا کند که به فرمان و اذن الهى بتواند در جهان و انسان تصرف کند. (شیعه شناسی، ج ۲، ص ۱۲۲) بنابراین صاحب ولایت تکوینى کسی است که بتواند به فرمان و اذن خداوند در جهان آفرینش و تکوین تصرف کند و بر خلاف عادت و جریان طبیعى عالم اسباب، حوادثى را به وجود آورد، مثلًا بیمار غیر قابل علاجى را به اذن خدا با نفوذ و سلطه‏اى که خداوند در اختیار او گذارده است شفا دهد، و یا مردگان را زنده کند، و کارهاى دیگرى از این قبیل، و هر گونه تصرف معنوى غیر عادى در نفوس و اجسام انسانها، و جهان طبیعت داخل در این نوع است. (ر.ک: یکصد و هشتاد پرسش و پاسخ، ص ۲۹۳)

بنابراین مهمترین ویژگی های صاحب ولایت تکوینی بدین شرح است: اولا قدرتی خارق العاده برای تصرف در جهان دارد؛ ثانیا این قدرت او مستقل از خدا نیست بلکه به اذن خداست و در حقیقت خداوند او را چنین توانمند ساخته است و ثالثا این قدرت را در سایه بندگی خدا و قرب و نزدیکی به ذات مقدس الهی به دست آورده است یعنی رابطه مستقیمی بین «عبادت» و «رسیدن به این قدرت» وجود دارد.

دو ویژگی اول (انجام فعل خارق العاده و اذن الهی) به وضوح در قرآن کریم ملاحظه می شود و ویژگی سوم نیز از روایات شیعه و سنی قابل استفاده است، در درس های بعدی به تبیین این ویژگی ها از قرآن خواهیم پرداخت.